1.4. Istorijski razvoj – razvoj programskih jezika

Računar sam po sebi ne vredi bez programa koji ga pokreću. Paralelno sa razvojem kompjutera razvijali su se i programski jezici, a sa njima i programi koji su postavili kamen temeljac softveru koji danas koristimo.

1956. IBM razvija programski jezik FORTRAN (Formula Translation) kao alternativu programiranju u mašinskom jeziku. Ovaj jezik je pre svega bio namenjen izvršavanju matematičkih proračuna.
1960. Nastaje i jezik COBOL (Common Business Oriented Language), namenjen poslovnim potrebama.Iste godine nastaje i jezik LISP, kao prvi jezik za programiranje veštačke inteligencije.
1961. Stiv Rasel (Steve Russell) sa još dvojicom kolega studenata sa MIT-a piše igru Spacewar, koja se smatra prvom računarskom igrom. Igra je napisana za računar DEC PDP-1.

Igra SpaceWar [2]
1964. Džon Kemeni (John Kemeny) i Tomas Kurc (Thomas Kurtz) razvijaju programski jezik BASIC (Beginners All-Purpose Symbolic Instruction Code).
1967. Na Kembridžu nastaje programski jezik LOGO, kao jezik namenjen deci.
1967. U Norveškom računskom centru u Oslu, nastaje programski jezik Simula 67, naslednik jezika Simula 1, nastalog nekoliko godina ranije.Simula 67 je prvi progrmaski jezik koji je uveo koncepte objektno-orijentisanog programiranja, koji će godinama kasnije postati dominantna paradigma programiranja.
1969. Ken Tompson (Ken Thompson), iz Belovih laboratorija, piše prvu verziju operativnog sistema UNIX.
1969. Bil Gejts (Bill Gates) i Pol Alen (Paul Allen), koji tada sebe nazivaju Lakeside Programming Group, započinju svoj prvi profesionalni posao – pronalaženje grešaka u softveru računara PDP-10.
1970. Niklaus Virt (Niklaus Wirth), kreira programski jezik Pascal, koji se i danas koristi za učenje principa programiranja.
1973. Denis Riči (Dennis Ritchie), iz Belovih laboratorija, kreira programski jezik C, prvenstveno namenjen sistemskom programiranju za UNIX.Jezik C postaje verovatno najpopularniji programski jezik, kojim se pišu aplikacije svih namena. Veliki broj jezika danas vuče poreklo iz ovog jezika (C++, C#, Java, PHP…)

Ken Tompson i Denis Riči [3]
1976. Bil Gejts i Pol Alen osnivaju Microsoft.

Bil Gejts [4]
1978. Pojavljuje se „WordStar“ – program za obradu teksta za sistem CP/M.

Program WordStar [5]
1979. Pojavljuje se prvi program za tabelarne kalkulacije „VisiCalc“ za računar Apple II.Ovaj program je predstavljao malu revoluciju, s obzirom na to da je računare približio poslovnim ljudima i menadžerima koji više nisu morali da znaju programiranje da bi na računaru izvršili proračune.

Program VisiCalc [1]
1981. Microsoft kreira operativni sistem DOS (Disc Operating System).
1983. Microsoft objavljuje prvu verziju Windows-a – grafičkog proširenja za MS-DOS.

Windows 1.0 [6]
1990. Microsoft objavljuje Windows 3.0 – prvu zapaženu verziju ovog operativnog sistema.

Windows 3.0 [7]
1991. Linus Torvalds (Linus Torvalds) kreira operativni sistem Linux baziran na UNIX-u.

Linus Torvalds [8]
1995. Džejms Gosling (James Gosling) iz kompanije Sun Microsystems kreira programski jezik Java, zamišljen kao „jednostavan, objektno-orijentisan, brz i platformski nezavisan“.Jezik Java je danas jedan od najpopularnijih jezika – njime se mogu pisati programi za različite operativne sisteme, servere, smartfone… Takođe, ovo je jedan od najboljih jezika za učenje objektno-orijentisanog programiranja.
1995. Brendan Ajk (Brendan Eich) iz kompanije Netscape kreira programski jezik JavaScript, namenjen web developerima, kao jezik za skriptovanje i dinamiziranje web stranica.Danas JavaScript predstavlja moćan programski jezik, namenjen razvoju web aplikacija i jedan je od stubova koncepta poznatog kao HTML5.
1995. Erih Gama (Erich Gamma) sa još trojicom saradnika (u svetu računarstva poznati kao „četvoročlana banda“ – „Gang of Four“ objavljuje knjigu „Šabloni dizajna“ (Design Patterns), koja predstavlja prekretnicu u softverskom dizajnu i objektno-orijentisanom programiranju.
2007. Postaje popularan koncept „rada u oblaku“ (cloud computing), koji softver ne tretira kao proizvod već kao uslugu kojoj se pristupa preko web-a. Iako sam koncept postoji kao ideja još od 50-ih godina, njegova realizacija je morala sačekati odgovarajući tehnološki razvoj.[9]

Sledeća lekcija

 

  1. Resized from Visicalc“ by User:Gortu – apple2history.org. Licensed under Public domain via Wikimedia Commons
  2. Resized from Spacewar!-PDP-1-20070512“ by Joi Ito from Inbamura, Japan – Spacewar running on PDP-1. Licensed under CC BY 2.0 via Wikimedia Commons
  3. Resized from Ken n dennis“ by Unknown – http://www.catb.org/~esr/jargon/html/U/Unix.html. Licensed under Public domain via Wikimedia Commons
  4. Cropped and resized from Bill gates portrait„. Licensed under CC-BY-3.0-br via Wikimedia Commons
  5. Resized from Wordstar Screenshot“ by www.warwickshire-ecosiht.org.uk/subject/ict/miscellaneous/user_interfaces.html. Licensed under fair use via Wikipedia (September 2014)
  6. Resized from Windows1.0„. Via Wikipedia. Used with permission from Microsoft.
  7. Resized from Windows 3.0 workspace„. Via Wikipedia. Used with permission from Microsoft.
  8. Cropped and resized from Linus Torvalds“ by Unknown photographer who sold rights to the picture to linuxmag.com – Linuxmag.com; The image is from an article in a December 2002 issue of Linux Magazine[1]. Licensed under CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons